Bilgi Piramidi (DIKW -Data Information Knowledge Wisdom); Veri, Bilgi, Kazanılmış Bilgi ve Bilgelik kelimelerinin birleÅŸiminden oluÅŸur. Anlamsız verileri anlamlandırmak için kullanılan hiyerarÅŸik bir yöntemdir.
Piramitte her yapı taşı bir adım daha yüksek seviye demektir. Piramidin yukarısındaki her adım, ilk verilerle ilgili farklı soruları yanıtlar ve ona deÄŸer katar. Ne kadar çok soruya cevap verirsek, piramidin yukarısına o kadar tırmanırız. BaÅŸka bir deyiÅŸle; verilerimizi anlam ve baÄŸlamla ne kadar zenginleÅŸtirirsek, ondan o kadar fazla bilgi ve sonuç elde ederiz. Piramidin tepesinde, bilgi ve kavrayışları eylemlerimize rehberlik eden bir öÄŸrenme deneyimine dönüÅŸtürürüz. Böylece daha iyi, bilgiye ve veriye dayalı kararlar alabiliriz.
Bilgi Piramidi HiyerarÅŸisi
Veri (Data)
Veriler, sayılar veya karakterler gibi ham ve anlamlandırılmamış dizelerdir.
Bununla birlikte, baÄŸlam olmadan veriler çok az ÅŸey ifade eder. ÖrneÄŸin; 12012021 belirgin bir önemi olmayan sayı dizisidir. Ama 'Bu Bir Tarih' baÄŸlamında bakarsak, 12 Ocak 2021'i kolaylıkla fark edebiliriz. Sayılara baÄŸlam ve deÄŸer ekleyerek daha fazla anlam kazandırırız.
Bu ÅŸekilde, ham sayı dizisini bilgiye dönüÅŸtürürüz.
Bilgi (Information)
Bilgi, veri basamağından bir sonraki yapı taşıdır. Bu, hatalardan arındırılmış ve belirli bir amaç için ölçmeyi, görselleÅŸtirmeyi ve analiz etmeyi kolaylaÅŸtıracak ÅŸekilde daha fazla iÅŸlenen verilerdir.
Bu amaca baÄŸlı olarak veri iÅŸleme, farklı veri kümelerinin birleÅŸtirilmesi, toplanan verilerin ilgili ve doÄŸru olmasının saÄŸlanması vb. gibi farklı iÅŸlemleri içerebilir. ÖrneÄŸin; verileri açığa çıkarılacak ÅŸekilde düzenleyebiliriz. GörünüÅŸte farklı ve baÄŸlantısız çeÅŸitli veri noktaları arasındaki iliÅŸkiler, daha özgün ve her günün kapanışındaki verilere dayanarak, belirli bir zaman dilimi için veri noktaları grafiÄŸi oluÅŸturup analiz edilebilmesini saÄŸlayabiliriz.
'Kim', 'Ne', 'Ne zaman', 'Nerede' vb. ilgili sorular sorarak, verilerden değerli bilgiler elde edip, daha kullanışlı hale getirebiliriz.
Ancak 'Nasıl' sorusuna geldiÄŸimizde, bilgiden bilmeye doÄŸru bir üst basamaÄŸa geçiÅŸ süreci baÅŸlar.
Kazanılmış Bilgi (Knowledge)
Toplanan verilerden elde edilen bilgiler hedeflerimizle 'Nasıl' alakalı? Bu bilgilerin parçaları, daha fazla anlam ve deÄŸer katmak için diÄŸer parçalarla 'Nasıl' baÄŸlantılıdır? Ve belki de en önemlisi, hedefe ulaÅŸmak için bilgiyi 'Nasıl' uygulayabiliriz?
Bilgiyi sadece toplanan gerçeklerin bir açıklaması olarak görmez, aynı zamanda hedeflerimize ulaÅŸmak için nasıl uygulayacağımızı da anlarsak, onu kazanılmış bilgiye dönüÅŸtürürüz. Bilmek, çoÄŸu zaman iÅŸletmelerin rakiplerine göre üstünlüÄŸünün göstergesidir. Bilgiler arasındaki iliÅŸkileri kurdukça piramitte daha yukarılara tırmanarak, daha derin anlamlar elde ederiz.
Ancak bilgiden edindiÄŸimiz bilgi ve kavrayışları söz sahibi olacağımız kararlar almak için kullandığımızda, Bilgi piramidinin son basamağına ulaÅŸtığımızı söyleyebiliriz.
Bilgelik (Wisdom)
Bilgelik, eylemde uygulanan bilgidir. Bilgelik, hiyerarÅŸinin en üstündedir ve oraya ulaÅŸmak için 'Neden bir ÅŸey yapmalıyız' ve 'En iyisi nedir' gibi soruları yanıtlamalıyız.
Hatta veri ve bilgi geçmiÅŸe bakmak gibiyse, kazanılmış bilgi ve bilgelik ÅŸu anda yaptıklarımız ve gelecekte elde etmek istediklerimizle baÄŸlantılıdır.
Örnek Senaryo
1. Adım Veri: SanalÅŸehir Belediyesine vatandaÅŸlar her gün 3000 bildirim iletiyor. Bu istatistiklerden elde ettiÄŸimiz ham verilerdir.
2. Adımda Kim, Ne, Ne Zaman ve Nerede sorularının cevabını vermelidir: Bunlardan 2000 tanesi Sorun, 1000 tanesi Talep oluyor. Sorunların %60’ı X ilçesinden, %30’u Y ilçesinden, %10’u Z ÅŸehrinden iletiliyor. Ayrıca, vatandaÅŸların %70'i sabah 9'dan akÅŸam 6'ya kadar bildirim göndermeye devam ediyor. Artık Kim, Ne, Ne Zaman ve Nerede sorularını yanıtlayan bir Bilgi haline geldi.
3. Adım 'Nasıl' sorusunun cevabını vermelidir: Nasıl sorusunun cevabını bulursak kazanılmış bilgiye ulaşıyoruz. VatandaÅŸların %60ı telefon ile bildirim yapmayı tercih ederken %40 ı web tarayıcısından ve mobil uygulamadan bildirim göndermeyi tercih etmektedir.
4. Adımda 'Neden' ile ilgili soruları yanıtlamalıdır: Sorunların neden X ilçesinden daha yüksek oranda geldiÄŸi ve o bölgeye ait sorun türleri incelenerek çözümü aranmalıdır. Buradan elde edilen bilgiler referans alınarak SanalÅŸehir belediyesi gelecek yatırımları, stratejik hedef ve planları hakkında daha doÄŸru kararlar alabilir.
HDS’nin (Hizmet Denetim Sistemi) Bilgi Piramidi hiyerarÅŸisine göre hazırlanmış analiz ekranları, kurumların veriden bilgiye, bilmekten de bilgeliÄŸe giden adımları atmasının kolay ve hızlı yollarından biridir.Farklı türden veriler arasında baÄŸlantılar oluÅŸturabilir ve mevcut gerçeklerden yeni bilgiler çıkarabilirsiniz. Detaylı bilgi için iletiÅŸim sayfamızdan bizimle irtibata geçin.
Bu yeni bilgiyle donanan kuruluşlar iş kararlarını veriye dayalı analitikle destekleyerek, rekabet avantajı elde edebilir.
